Waarom een Vlaming geen Fransman is

Sinds mijn geboorte woon ik in de grensstreek. Mijn ouderlijk huis staat in vogelvlucht op pakweg 4 km van de grens met Frankrijk. Mijn huidige woning in Heuvelland op 500 meter.

En toch was het altijd veraf. Een ander land. Een andere wereld.
Zelden gingen we de grens over. Zelfs niet toen die in 1993 plots een beetje minder grens werd. Of zelfs niet toen we nog geen tien jaar later geen Frans geld meer nodig hadden om ginds aankopen te doen.

Ik blijf het iets vreemds vinden die grens. Je ziet het enkel op kaarten. Of op grotere wegen, door een verlaten grenspost of een verkeersbord dat het nauwkeurig bevestigt: FRANCE.
Vaak sta ik bij die grens. En dan kijk ik rond en zoek het. Het is er niet. Onzichtbaar die lijn. En toch voel je het. Of beeld ik het me in?

De Fransen dan… Er bestaan honderden clichés over. Ik zal ze hier niet opsommen, je kent ze. Sommigen kloppen, anderen helemaal niet.

De laatste jaren stak ik meer en meer die grens over. Kuieren in Lille. Gidsen in de Somme, Vimy, Arras, … Fietsen of stappen door Frans-Vlaanderen.
Bijna twee jaar geleden ontmoette ik mijn vriendin, een Française. Met een familie vol Fransen.
En sinds eind vorig jaar woon ik deels in Frankrijk, 500 km zuidwaarts, in de Morvan. En ik woon hier echt met de Fransen, omdat ik ze graag heb.

Het straffe is… toen ik mijn vriendin leerde kennen woonden we 13 km van elkaar. Bijna buren dus. En toch zijn we zo anders. En niet enkel door opvoeding, milieu of geslacht. Anders, omdat zij een Française is en ik een Vlaming.

En met die verschillen word ik nog elke dag geconfronteerd, vooral sinds ik in Frankrijk woon. Want die verschillen zijn niet de verschillen tussen ik en mijn vriendin, maar echt de verschillen tussen iemand uit Frankrijk en iemand uit Vlaanderen.

Ik lijst even de voornaamste op (in willekeurige volgorde):

1. Afspraken maken – als je met een Fransman om 10u00 afspreekt, dan is hij er nooit om 10u00, misschien om 10u30, het kan evengoed 16u30 zijn. En dat afspreken op zich is al een uitdaging. Als wij met onze familie willen afspreken, dan sturen we 3 sms’en en in 10 minuten is dat vaak geregeld. Zij bellen uren aan een stuk, discussiëren in het oneindige en slagen er dan nog in om elk op een andere plaats te staan, veel te laat uiteraard.
2. Etenstijd – dat wij om 12u00 lunchen en rond 18u30 dineren is voor hen onbegrijpbaar. Bij hen wordt alles met een tweetal uur verlaat. Zelfs in”Le Nord”.
3. Goeiendag – algemeen is men er socialer. Als je een bakkerij binnen gaat, dan groet je iedereen. Als je iemand langs de straat tegenkomt dan zeg je “bonjour”. Als ik op zondagvoormiddag in het Westvlaamse Heuvelland ga stappen herken ik de Vlamingen: zij die me niet groeten.
4. Tutoyeren – al ken ik je pas, voor mij ben jij “jij”. Het gebruik van “U” is me vrij vreemd. En daarin moet ik me hier echt aanpassen. Tutoyeren doe je enkel met mensen die je goed kent en enkel nadat je dat overeen bent gekomen. Heel vreemd vond ik dat. Het klinkt ouderwets, maar zelfs onder jongeren is het hier de normaalste zaak ter wereld.
5. Kussende mannen – met mijn beste vrienden doe ik het in Vlaanderen ook: een kus als begroeting. In Frankrijk wordt dat open getrokken: ik kus mijn schoonbroers, schoonvader, collega’s van mijn vriendin, … En niet één, maar twee zoenen. En op één of andere manier doen ze dat toch op een afstandelijke en bijna zakelijke manier.
6. Chaos – niet enkel afspraken maken is chaotisch. Bijna alles is chaotisch. Maar op een gestructureerde manier. Men krijgt uiteindelijk alles gedaan en nog op een goede manier ook. Maar de weg er naartoe is complex, lang en omslachtig. Of toch voor buitenstaanders.
7. Chauvinisten – een gigantisch cliché, maar het klopt! Een Fransman rijdt met een Renault, Peugeot of Citroën, alles wordt naar het Frans vertaald: titels van Hollywoodfilms, computer is ordinateur, @ is arobase. Hun brood is beter, hun wijn de beste en Picasso is een Fransman. Toen ik met mijn vriendin, die zichzelf helemaal geen chauvinist vindt, in Amsterdam was, was ze verontwaardigd toen de menukaarten op restaurant niet in het Frans waren.
   I rest my case.