Het verborgen kamp

Het beeld dat je bovenaan deze post ziet geeft je een idee van wat ik zag, toen ik op één van de meest krachtige plaatsen zat die ik tot nu in de Morvan ervaarde. Ik zat er zo’n tien minuten, in alle stilte, helemaal alleen. Enkel het gekwetter van de vogels boven m’n hoofd, het gezoem van duizenden insecten en het licht kabbelen van het riviertje vlakbij, doorbraken de complete stilte. Enkele korte windstoten die de hoogste boomtoppen even deden razen lieten me af en toe opschrikken.

Zo’n tien minuten moest ik rijden van aan de hoofdweg, tot in een klein gehucht op de heuvelflank en vandaar nog eens minstens even lang, hotsend en botsend over een bosweg, tot de plaats waar ik mijn auto kon achterlaten. Eens geparkeerd moest ik nog ruim een half uur stappen, het donkere woud in, voor ik deze plek vond: Maquis Bernard.

Toen Frankrijk in 1940 bezet werd door de Nazi’s, vormden zich over het hele land al vlug kleine verzetsgroepen. Vaak jonge mannen en vrouwen die zich bij het nieuwe bewind weigerden neer te leggen. De ontoegankelijke bossen van de Morvan werden voor enkelen onder hen al vlug de ideale schuilplaats en uitvalsbasis. De “Maquis” van de Morvan werden al vlug berucht.

Hier in dit bos, ver weg van de beschaving en goed verstopt voor de Duitse overheerser vormde zich in 1944 één van de grootste verzetskampen uit het gebied. Deze groep werd “Maquis Bernard” genoemd. In het prille begin verbleven er net geen 30 strijders, nog geen half jaar later was de groep uitgegroeid tot ruim 1200 verzetslieden. Ze leverden een felle strijd tegen de Duitsers en speelden uiteindelijk een cruciale rol bij de bevrijding van de streek.

De omstandigheden waarin deze mannen en vrouwen moesten overleven waren keihard. Ze leefden er in tenten of zelfgemaakte blokhutten. Het kamp had een wagenpark, keuken, medische post en begraafplaats.

De plaats waar ik zat, ver weg van de beschaving, was de plaats waar ze ooit hun eerste barak bouwden, in april 1944. Het werd het kloppend hart van het lokale verzet. Van de constructie blijft niets meer over. Enkel een uitgegraven put in de heuvelflank duidt de plaats aan waar de hut ooit stond. En als je gaat speuren tussen de bomen en varens vind je al vlug nog enkele van die kuilen. Het kamp moet gigantisch geweest zijn. De bedrijvigheid groot. En dat allemaal onder de radar, goed verstopt voor de Nazi’s.

Ik wandelde langs de plaats waar hun chirurgische post stond. Ruim 60 gewonden werden er verzorgd, een 15-tal overleden aan hun verwondingen. Ik bezocht een reconstructie van één van de barakken en landde uiteindelijk op een klein en verlaten begraafplaatsje, opgericht door de verzetslieden, waar ruim 20 graven liggen.

Het leek wel of ik de eerste bezoeker was in lange tijd op deze unieke plaats. De locatie kroop onder m’n vel en het verhaal spookt nog steeds door m’n hoofd. Daar, diep in dat bos, in die put in de heuvelflank, daar ervaar je de geschiedenis.

Ga er heen. Ik gids je graag.